هر ساله با پایان یافتن قراردادهای کاری یا اتمام دوره همکاری، فرایند تسویه حساب کارگر با کارفرما مطرح می شود. این پروسه برای احقاق حقوق کارگر و پایان قانونی همکاری الزامی است. اما آیا تا به حال فکر کرده اید که تسویه حساب سالانه کارگر بر اساس قانون کار چگونه انجام می شود؟ در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به تمامی جوانب این موضوع بپردازیم. همراه ما باشید.
چرا تسویه حساب سالانه برای کارگران اهمیت دارد؟
فرض کنید در یک شرکت مشغول به کار هستید. قطعا انتظار دارید در قبال زحمات خود حقوق و مزایای عادلانه دریافت کنید. حالا تصور کنید که پس از مدتی بنا به هر دلیلی همکاری شما با کارفرما قطع شود. در چنین شرایطی، تسویه حساب به شما اطمینان می دهد که تمامی مطالبات قانونی خود را به طور کامل دریافت خواهید کرد. این مطالبات شامل حقوق مع عقب افتاده، حق سنوات، عیدی، پاداش، هزینه های مربوط به مرخصی استفاده نشده و سایر موارد است. با انجام درست تسویه حساب، خیال تان از بابت عدم تضییع حق و حقوق تان راحت خواهد بود.
قانون کار در مورد تسویه حساب سالانه چه می گوید؟
قانون کار جمهوری اسلامی ایران، سند الزام آوری است که حقوق و تکالیف کارگر و کارفرما را در تمامی مراحل همکاری مشخص می کند. در مبحث تسویه حساب سالانه نیز، قانون کار به صراحت تکلیف کارفرما را برای پرداخت تمامی مطالبات قانونی کارگر در زمان خاتمه همکاری، بیان کرده است.
ماده 18 قانون کار به لزوم تنظیم قرارداد کتبی برای تمامی کارگران اشاره دارد. این قرارداد باید به امضای کارفرما و کارگر برسد و در آن، مواردی همچون نوع کار، حقوق، مزایا، ساعات کار، مرخصی ها و موارد مرتبط با خاتمه همکاری ذکر شود. با وجود قرارداد کتبی، در صورت بروز هر گونه اختلاف، سند مکتوبی برای احقاق حق کارگر وجود خواهد داشت.
ماده ای که به طور مستقیم به بحث تسویه حساب سالانه کارگر اشاره دارد، ماده 27 قانون کار است. بر اساس این ماده، در زمان خاتمه قرارداد، کارفرما مکلف است برگه تسویه حسابی را تنظیم کند که حاوی تمامی مطالبات قابل پرداخت به کارگر باشد. پس از امضای این برگه از سوی طرفین، کارفرما موظف است ظرف مدت ح45 روز نسبت به پرداخت وجوه اقدام نماید.
مهمترین موارد قابل ذکر در تسویه حساب سالانه کارگر
همانطور که اشاره شد، تسویه حساب سالانه کارگر شامل تمامی مطالبات قانونی وی می شود. اما این مطالبات دقیقا شامل چه مواردی هستند؟ در ادامه به مهم ترین موارد قابل ذکر در برگه تسویه حساب اشاره می کنیم:
- حقوق معوقه: در صورتی که بخشی از حقوق ماهانه کارگر به هر دلیلی با تاخیر پرداخت شده باشد، کارفرما موظف است این مبلغ را به طور کامل در زمان تسویه حساب، پرداخت نماید.
- حق سنوات: بر اساس ماده 24 قانون کار، برای هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق به عنوان حق سنوات به کارگر تعلق می گیرد. این بدان معناست که هر چه مدت زمان همکاری کارگر با کارفرما بیشتر باشد، میزان حق سنوات دریافتی وی نیز افزایش خواهد یافت.
- عیدی: مطابق با مصوبه هیئت وزیران، کارفرمایان موظف هستند به تمامی کارکنان خود به مناسبت عید نوروز، عیدی پرداخت کنند. میزان عیدی بر اساس پایه حقوق و سنوات خدمت کارگر محاسبه می شود.
- پاداش: در برخی از شرکت ها، بر اساس عملکرد و بازدهی کارکنان، پاداش هایی در نظر گرفته می شود. این پاداش ها نیز باید در زمان تسویه حساب به طور کامل به کارگر پرداخت گردد.
- هزینه مرخصی استفاده نشده: کارگران در طول سال حق استفاده از تعداد مشخصی مرخصی استحقاقی را دارند. در صورتی که کارگر از تمامی مرخصی های خود استفاده نکرده باشد، کارفرما موظف است معادل ریالی این مرخصی ها را در زمان تسویه حساب پرداخت نماید.
- حق بیمه: بر اساس قانون، بخشی از حق بیمه پرداختی به تامین اجتماعی بر عهده کارفرما و بخشی بر عهده کارگر است. سهم کارفرما از حق بیمه در زمان تسویه حساب نباید از حقوق کارگر کسر شود.
سایر موارد قابل پرداخت در تسویه حساب:
- غرامت بابت عدم تمدید قرارداد: در برخی از موارد، کارفرما به جای تمدید قرارداد، اقدام به فسخ آن می کند. در چنین شرایطی، کارگر مشمول دریافت غرامت بابت عدم تمدید قرارداد خواهد شد.
- مزایای مربوط به ایام تعطیل و جمعه کاری: در صورتی که کارگر در ایام تعطیل یا جمعه ها مشغول به کار بوده باشد، کارفرما موظف است به وی اضافه کاری پرداخت کند. این اضافه کاری ها نیز باید در زمان تسویه حساب لحاظ گردد.
- بن کارت: برخی از کارفرمایان به عنوان مزایا به کارکنان خود بن کارت هدیه می دهند. در زمان تسویه حساب، معادل ریالی بن کارت های استفاده نشده باید به کارگر پرداخت شود.
نحوه انجام تسویه حساب سالانه
همانطور که اشاره شد، کارفرما موظف است در زمان خاتمه قرارداد، برگه تسویه حسابی را تنظیم و به کارگر ارائه دهد. در این برگه، تمامی مطالبات قابل پرداخت به کارگر به طور شفاف و دقیق درج می شود. کارگر پس از بررسی و تایید برگه، آن را امضا می کند. کارفرما موظف است ظرف مدت ح45 روز پس از امضای برگه، نسبت به پرداخت کامل مطالبات کارگر اقدام نماید.
در صورت بروز هر گونه اختلاف در خصوص تسویه حساب، کارگر می تواند به مراجع حل اختلاف وزارت کار و امور اجتماعی مراجعه کند. این مراجع به طور رایگان به بررسی موضوع می پردازند و در صورت اثبات تضییع حقوق کارگر، کارفرما را ملزم به پرداخت مطالبات وی خواهند کرد.
نکاتی که کارگران در زمان تسویه حساب باید به آنها توجه کنند
- قبل از امضای برگه تسویه حساب، به طور کامل آن را مطالعه کرده و از صحت اطلاعات درج شده در آن اطمینان حاصل کنید.
- در صورتی که در خصوص صحت اطلاعات موجود در برگه تسویه حساب تردیدی دارید، از امضای آن خودداری کنید و جهت بررسی بیشتر به مراجع حل اختلاف وزارت کار و امور اجتماعی مراجعه نمایید.
- به یاد داشته باشید که امضای برگه تسویه حساب به منزله سلب حق هرگونه اعتراض بعدی از شما در خصوص مطالبات تان نخواهد بود.
- در صورت عدم پرداخت مطالبات تان در موعد مقرر، می توانید از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید.
جمع بندی
تسویه حساب سالانه کارگر بر اساس قانون کار، امری ضروری برای احقاق حقوق کارگر و پایان قانونی همکاری وی با کارفرما است. در این مقاله به طور مفصل به تمامی جوانب این موضوع، از جمله الزامات قانونی، مطالبات قابل پرداخت و نحوه انجام تسویه حساب، پرداخته شد. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید بوده باشد.
در صورت داشتن هر گونه سوال یا ابهام در خصوص تسویه حساب سالانه، می توانید در بخش نظرات مطرح کنید.
