در ایران، سازمان تامین اجتماعی وظیفه ارائه خدمات بیمه‌ای به کارگران، بازنشستگان و افراد تحت تکفل آن‌ها را بر عهده دارد. برای بهره‌مندی از این خدمات، پرداخت حق بیمه ضروری است. اما مبلغ این حق بیمه هر ساله بر اساس حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار تغییر می‌کند. حالا که در سال 1403 هستیم، این سوال برای بسیاری از کارگران و کارفرمایان پیش می‌آید که مبلغ حق بیمه در سال 1403 چقدر است و سهم کارگر و کارفرما در پرداخت آن چگونه محاسبه می‌شود؟ در این مقاله به طور کامل به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
حداقل دستمزد و تاثیر آن بر حق بیمه
اولین قدم برای محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی، اطلاع از حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار است. این رقم مبنای تعیین میزان حق بیمه قرار می‌گیرد. در اسفند ماه سال 1402، شورای عالی کار حداقل دستمزد برای سال 1403 را 94,661,840 ریال (معادل 9 میلیون و 466 هزار و 184 تومان) تعیین کرد.
اجزای تشکیل دهنده حق بیمه تامین اجتماعی
حق بیمه تامین اجتماعی از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- بیمه پایه: این بخش بر اساس درصدی از حداقل دستمزد محاسبه می‌شود.
- بیمه بیکاری: این بخش نیز بر اساس درصدی از حداقل دستمزد محاسبه می‌شود.
- بیمه حوادث ناشی از کار: این بخش برای جبران خسارات ناشی از حوادث در محیط کار در نظر گرفته شده و بر اساس درصدی از حداقل دستمزد محاسبه می‌شود.
نحوه محاسبه حق بیمه برای کارگران
حالا که با اجزای تشکیل دهنده حق بیمه آشنا شدیم، می‌توانیم فرمول محاسبه آن را بررسی کنیم. بر اساس قانون کار، حق بیمه تامین اجتماعی کارگران 30 درصد از کل حقوق و مزایای مشمول بیمه است. از این 30 درصد:
- 7 درصد سهم کارگر است که از حقوق و مزایای ماهانه او کسر می‌شود.
- 23 درصد سهم کارفرما است که به مبلغ کسر شده از حقوق کارگر اضافه شده و به صورت یکجا به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.
به عنوان مثال، فرض کنید فردی در سال 1403، ماهیانه 12 میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. با توجه به اینکه حق بیمه بر اساس حداقل دستمزد محاسبه می‌شود، ابتدا باید حق بیمه بر مبنای حداقل دستمزد را محاسبه کنیم:
- حق بیمه پایه: 7 درصد × 9,466,184 ریال = 652,543 ریال (معادل 652 هزار و 543 تومان)
- حق بیمه بیکاری: 1 درصد × 9,466,184 ریال = 94,662 ریال (معادل 94 هزار و 662 تومان)
- حق بیمه حوادث ناشی از کار: 2 درصد × 9,466,184 ریال = 189,324 ریال (معادل 189 هزار و 324 تومان)
مجموع حق بیمه برای این فرد با حداقل دستمزد، 936,529 ریال (معادل 936 هزار و 529 تومان) خواهد شد. اما از آنجایی که حقوق این فرد بالاتر از حداقل دستمزد است، تنها 7 درصد آن (یعنی معادل 840 هزار تومان) به عنوان سهم کارگر از حق بیمه کسر می‌شود. مابقی این هزینه (یعنی حدود 760 هزار تومان) بر عهده کارفرما خواهد بود.
نکته مهم: در نظر داشته باشید که علاوه بر حق بیمه تامین اجتماعی، ممکن است کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه تکمیلی درمان برای کارکنان خود نیز باشد.
انواع مشاغل و حق بیمه
تا به اینجا در مورد حق بیمه کارگران مشمول قانون کار صحبت کردیم. اما باید توجه داشته باشید که حق بیمه برای انواع مشاغل مانند خویش‌فرماها، هنرمندان، نویسندگان و … متفاوت محاسبه می‌شود. این افراد با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی و بر اساس شرایط خود، نسبت به تعیین نرخ حق بیمه اقدام می‌کنند.
مزایای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی
پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی مزایای متعددی برای کارگران به همراه دارد، از جمله:
- بازنشستگی: پس از رسیدن به سن بازنشستگی یا از کارافتادگی، کارگران می‌توانند از مستمری بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی استفاده کنند.
- بیمه بیکاری: در صورت از دست دادن شغل به صورت غیرارادی، کارگران می‌توانند از مزایای بیمه بیکاری به مدت محدودی بهره‌مند شوند.
- مراقبت‌های درمانی: کارگران و افراد تحت تکفل آن‌ها می‌توانند از خدمات درمانی سازمان تامین اجتماعی در مراکز درمانی طرف قرارداد این سازمان استفاده کنند.
- غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری: در صورت از کارافتادگی به دلیل بیماری یا بارداری، کارگران می‌توانند از غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری استفاده کنند.
- مزایای مربوط به فوت: در صورت فوت کارگر، همسر و فرزندان او می‌توانند از مزایای مربوط به فوت مانند مستمری بازماندگان و کمک‌هزینه کفن و دفن بهره‌مند شوند.
نتیجه‌گیری
پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی برای همه کارگران ضروری است. این حق بیمه در ازای مزایای متعددی که ارائه می‌دهد، از جمله بازنشستگی، بیمه بیکاری، مراقبت‌های درمانی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری و مزایای مربوط به فوت، از کارگران و افراد تحت تکفل آن‌ها حمایت می‌کند.
در سال 1403، حق بیمه تامین اجتماعی کارگران 30 درصد از کل حقوق و مزایای مشمول بیمه است که 7 درصد آن سهم کارگر و 23 درصد آن سهم کارفرما است.
امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد مبلغ حق بیمه در سال 1403 و نحوه محاسبه آن برای شما ارائه کرده باشد.
