حق بیمه چیست و چرا پرداخت می‌شود؟
حق بیمه، مبلغی است که به صورت ماهانه از حقوق و دستمزد کارکنان کسر می‌شود و به همراه سهم کارفرما، به سازمان تامین اجتماعی پرداخت میگردد. با پرداخت حق بیمه، کارکنان از مزایای مختلفی از جمله بازنشستگی، بیکاری، از کارافتادگی، مراقبت‌های درمانی و غرامت‌های دستمزد ایام بیماری بهره‌مند می‌شوند.
کسورات حق بیمه
کسورات حقوق شامل بخش هایی از حقوق می شود که بر اساس قانون اداره کار و یا طبق قرارداد بین کارفرما و کارمند، از حقوق کسر خواهند شد. این کسورات شامل چند بخش مختلف می شوند که شامل موارد زیر است:
- مالیات و بیمه
- کسر از حقوق بر اساس حکم قضایی (به طور مثال جهت پرداخت اقساط معوقه و یا مهریه)
- پرداخت بدهی به سازمان
محاسبه مبلغ بیمه تامین اجتماعی 1403
نرخ حق بیمه در هر سال با استفاده از فرمولی که از سوی سازمان تامین اجتماعی، تعیین میگردد، محاسبه می شود. معمولا با آغاز هر سال، مبلغی که برای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی تعیین می‌شود و با چند درصد افزایش همراه می باشد. این نرخ در هر سال با در نظر گرفتن حداقل دستمزد کارگر و مبلغ حق مسکن و خوار و بار تغییر می‌کند.
برای محاسبه حق بیمه کارگر، در ابتدا حقوق ناخالص کارگر محاسبه و در مرحله بعد با در نظر گرفتن مشمولیت یا معافیت‌های مختلف حقوق مشمول بیمه محاسبه می‌شود. و در نهایت ارقام ۷ درصد و ۲۳ درصد به ترتیب به عنوان حق بیمه کارگر و کارفرما به دست می آید. در این میان 3 درصد نیز سهم دولت است که برای هر فرد بپردازد.
- پرداخت ۷ درصد از حق بیمه بر عهده کارگران است
- پرداخت ۲۳ درصد از حق بیمه بر عهده کارفرما است
- ۳ درصد به عنوان سهم دولت در نظر گرفته می‌شود.
لیست بیمه تامین اجتماعی بر اساس مشمولیت و یا معافیت بیمه
| اقلام حقوق و دستمزد | میزان دریافتی | وضعیت شمول بیمه |
| پایه حقوق | ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ | شامل می شود |
| حق مسکن | ۹,۰۰۰,۰۰۰ | شامل می شود |
| بن خوار و بار | ۱۴,۰۰۰,۰۰۰ | شامل می شود |
| حق اولاد | ۷,۱۶۶,۱۸۴ | شامل می شود |
| تاهل | ۵,۰۰۰,۰۰۰ | شامل می شود |
| سنوات | ۲,۱۰۰,۰۰۰ | شامل می شود |
| اضافه کاری (ساعتی) | ۴۵۶,۲۳۷ | شامل می شود |
| حق ماموریت (روزی) | ۲,۳۸۸,۷۲۸ | شامل می شود |
| جمعه کاری | ۹۵۵,۴۹۱ | شامل می شود |
| شب کاری | ۱۱۴,۰۵۹ | شامل می شود |
| نوبت کاری (شیف صبح و عصر) | ۷,۱۶۶,۱۸۴ | شامل می شود |
| نوبت کاری (شیف صبح و عصر و شب) | ۱۰,۷۴۹,۲۷۶ | شامل می شود |
| نوبت کاری (شیف صبح و شب یا عصر و شب) | ۱۶,۱۲۳,۹۱۴ | شامل می شود |
| مسئولیت | – | شامل می شود |
| جذب | – | شامل می شود |
| سرپرستی | – | شامل می شود |
| ایاب و ذهاب | – | شامل می شود |
| ناهار | – | شامل می شود |
| حداقل عیدی | ۱۴۳,۳۲۳,۶۸۰ | شامل نمی شود |
| حداکثر عیدی | ۲۱۴,۹۸۵,۵۲۰ | شامل نمی شود |
| سنوات | ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ | شامل نمی شود |
| بازخرید مرخصی | ۳,۱۵۵,۳۹۵ | شامل نمی شود |
مبلغ سهم حق بیمه برای کارفرما و کارگر در سال 1403
حداقل سهم پرداختی حق بیمه تامین اجتماعی کارگران برای سال 1403 برابر با 28,398,553 ریال اعلام شده‌است. و سهم پرداختی حق بیمه تامین اجتماعی کارگران برای سال 1403 در شش ماه اول (ماه‌هایی که ۳۱ روزه هستند) ۶،۷۹۳،۵۴۰ ریال و در شش ماه دوم (ماه‌های ۳۰ روزه) ۶،۶۲۶،۳۲۹ اعلام شده است.
حق بیمه کارگران، بر پایه حداقل دستمزد محاسبه و معادل ۳۰ درصد حقوق و مزایای مشمول بیمه است. بر اساس مصوبه شورای عالی کار در 27 اسفند 1402، حداقل دستمزد کارگران برای سال ۱۴۰۳ برابر با 94,661,840 ریال تعیین شد. از میزان حق بیمه اعلامی، ۷ درصد حق بیمه سهم کارگران می باشد که کارفرما از حقوق و مزایای ماهانه کارگر کسر کرده و ۲۳ درصد نیز شخص کارفرما مطابق با قانون متقبل می‌شود و به حساب تامین اجتماعی واریز می‌کند.
بنابراین ۷ درصد سهم کارگر برابر با ۶،۶۲۶،۳۲۹ ریال یا 662 هزار و 633 تومان است. و حق بیمه بیکاری نیز یک درصد از حداقل حقوق تعیین شده است. علاوه بر این ۲ درصد حداقل دستمزد نیز به عنوان حق بیمه حوادث ناشی از کار در نظر گرفته‌شده است.
جدول مبلغ حق بیمه سال ۱۴۰۳ تامین اجتماعی
برای محاسبه حق بیمه سال ۱۴۰۳ با استفاده از فرمول زیر می‌توان حق بیمه کل را برای کارگر محاسبه کرد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که درصد تعیین‌شده برای کارگر و کارفرما متفاوت خواهد بود:
(تعداد روزهای کارکرد x پایه حقوق روزانه) + حق مسکن + بن کارگری) x سی درصد
نرخ حق بیمه در سال 1403 برای افراد با شرایط مختلف متاهل و مجرد و سابقه کاری در جدول زیر ذکر شده است:
| حق بیمه کارفرما | حق بیمه کارگر | حداقل مبلغ حقوق | شرایط کارگر |
| ۲۱,۷۷۲,۲۲۴ | ۶,۶۲۶,۳۲۹ | ۹۴,۶۶۱,۸۴۰ | حقوق فرد مجرد بدون سابقه و فرزند |
| ۲۲,۲۵۵,۲۲۴ | ۶,۷۷۳,۳۲۹ | ۹۶,۷۶۱,۸۴۰ | حقوق فرد مجرد با یک سال سابقه |
| ۲۱,۷۷۲,۲۲۴ | ۶,۶۲۶,۳۲۹ | ۱۰۱,۸۲۸,۰۲۴ | حقوق فرد مجرد بدون سابقه و با یک فرزند |
| ۲۲,۲۵۵,۲۲۴ | ۶,۷۷۳,۳۲۹ | ۱۰۳,۸۲۹,۰۲۴ | حقوق فرد مجرد با یک سال سابقه و با یک فرزند |
| ۲۲,۹۲۲,۲۲۴ | ۶,۹۷۶,۳۲۹ | ۹۹,۶۶۱,۸۴۰ | حقوق فرد متاهل بدون سابقه و فرزند |
| ۲۲,۹۲۲,۲۲۴ | ۶,۹۷۶,۳۲۹ | ۱۰۶,۸۲۸,۰۲۴ | حقوق فرد متاهل بدون سابقه و یک فرزند |
| ۲۳,۴۰۵,۲۲۴ | ۷,۱۲۳,۳۲۹ | ۱۰۱,۷۶۱,۸۴۰ | حقوق فرد متاهل با یک سال سابقه و بدون فرزند |
| ۲۳,۴۰۵,۲۲۴ | ۷,۱۲۳,۳۲۹ | ۱۰۸,۹۲۸,۰۲۴ | حقوق فرد متاهل با یک سال سابقه و یک فرزند |
پس با توجه به حق بیمه کارگران در سال ۱۴۰۳ و در نظر گرفتن این نکته که حداقل حقوق اداره کار کمتر از ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال بوده و از مالیات حقوق معاف می‌باشند، کارگران می‌توانند حقوق دریافتی خود را محاسبه نمایند.
مزایای پرداخت حق بیمه
پرداخت حق بیمه، نه تنها امنیت شغلی و آرامش خاطر را برای کارگران به ارمغان می‌آورد، بلکه فوایدی برای کارفرمایان و کارگران نیز دارد. برخی از این مزایا عبارتند از:
- کاهش هزینه‌های درمانی: با پرداخت حق بیمه، کارگران از خدمات درمانی سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شوند و کارفرما نیازی به پرداخت هزینه‌های سنگین درمان آن‌ها نخواهد داشت.
- افزایش انگیزه و تعهد کارکنان: اطمینان از داشتن امنیت شغلی و حمایت‌های اجتماعی، می‌تواند انگیزه و تعهد کارگران را به کارشان افزایش دهد.
- جذب و حفظ نیروهای متخصص: ارائه مزایای شغلی از جمله بیمه تامین اجتماعی، می‌تواند به جذب و حفظ نیروهای متخصص در سازمان کمک کند.
- برخورداری از حقوق بازنشستگی
- دریافت حقوق از کارافتادگی
- بیمه بیکاری
- برخورداری از کمک هزینه ازدواج
- پرداخت هزینه های کفن و دفن
- و ….
نحوه‌ی پرداخت حق بیمه
پرداخت حق بیمه، به صورت ماهانه و از طریق درگاه‌های اینترنتی سازمان تامین اجتماعی انجام می‌شود. کارفرمایان موظفند تا پانزدهم هر ماه، نسبت به پرداخت حق بیمه خود و کارکنانشان اقدام کنند.
در صورت عدم پرداخت حق بیمه در موعد مقرر، کارفرما مشمول جریمه خواهد شد. همچنین، کارکنانی که حق بیمه‌ی آن‌ها به طور کامل پرداخت نشده باشد، در زمان نیاز، ممکن است با مشکلاتی در خصوص استفاده از مزایای تامین اجتماعی روبه‌رو شوند.
نکته: محدودیت سنی بیمه برای کارفرمایان
کارفرمایان از سن 18 تا 55 سالگی امکان انعقاد قرارداد با بیمه تامین اجتماعی را خواهند داشت. در شرایطی که سن کارفرما از 55 سال فراتر و سابقه پرداخت بیمه را نیز از قبل داشته باشد، سابقه به سن کارفرما افزوده خواهد شد.
جمع‌بندی
پرداخت حق بیمه، مسئولیتی مشترک بین کارفرما و کارگر است. قانون تامین اجتماعی، نسبت مشخصی را برای سهم هر کدام از این دو طرف تعیین کرده است. کارگران و کارفرمایان با آگاهی از مبلغ سهم حق بیمه خود در سال 1403 و نحوه‌ی پرداخت آن، می‌توانند میزان کسر از حقوق خود بابت بیمه تامین اجتماعی را محاسبه و به حقوق خالص و دریافتی خود دست یابند.
نکته: قوانین و مقررات مربوط به حق بیمه تامین اجتماعی، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در این مقاله سعی شده است تا اطلاعاتی کلی در این خصوص ارائه شود. با این حال، برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و به‌روز، توصیه می‌شود به قوانین و مقررات مربوطه و یا مشورت با کارشناسان مربوطه و منابع ذی‌صلاح مراجعه کنید.
