بیکار شدن یکی از اتفاقات ناخوشایندی است که ممکنه برای هر کسی پیش بیاد. در شرایطی که به هر دلیلی شغل خودتون رو از دست میدین، قطعا دغدغه تامین مخارج زندگی به سراغتون میاد. خبر خوب اینه که اگه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار داشته باشین، قانون ازتون حمایت میکنه و میتونین از بیمه بیکاری استفاده کنین. اما نحوه محاسبه بیمه بیکاری چطوریه؟ چه شرایطی برای گرفتنش لازمه؟ با ما همراه باشین تا قدم به قدم با این موضوع آشنا بشین.
نحوه محاسبه بیمه بیکاری
میزان بیمه بیکاری که دریافت می‌کنین به عوامل مختلفی بستگی داره. در ادامه به تک تک این عوامل و نحوه تاثیرشون روی مبلغ نهایی اشاره می‌کنیم:
- میانگین حقوق 3 ماه آخر بیمه شده: اولین و مهم‌ترین عامل، میانگین حقوق و مزایای مشمول بیمه شما در سه ماه آخر قبل از بیکاریه. سازمان تامین اجتماعی، این عدد رو مبنای محاسبه قرار میده.
- نرخ بیمه بیکاری: بر اساس قوانین فعلی، نرخ بیمه بیکاری معادل 55 درصد میانگین حقوق و مزایای مشمول بیمه شما در نظر گرفته می‌شه.
- تعداد افراد تحت تکفل: به ازای هر فرد تحت تکفل شما ( همسر و فرزندان زیر 18 سال یا بالای 18 سال در صورتی که دانشجو یا معلول باشن)، 10 درصد به نرخ بیمه بیکاری اضافه می‌شه. البته این افزایش تا سقف حداکثر 4 نفر تحت تکفل محاسبه می‌شه.
با توجه به عواملی که در بخش قبلی ذکر کردیم، حالا می‌تونیم فرمول کلی محاسبه بیمه بیکاری رو با هم مرور کنیم:
فرمول محاسبه بیمه بیکاری:
««مبلغ بیمه بیکاری = (میانگین حقوق و مزایای 3 ماه آخر بیمه شده) × (55% + (تعداد افراد تحت تکفل × 10%))»»
مثال: فرض کنین آقای «علی» در سه ماه آخر قبل از بیکاری، به طور میانگین ماهیانه 10 میلیون تومان حقوق دریافت می‌کرده و همسر و یک فرزند زیر 18 سال داره. با توجه به فرمول بالا، نحوه محاسبه بیمه بیکاری ایشون به شکل زیر خواهد بود:
- محاسبه تعداد افراد تحت تکفل: (1 فرزند + 1 همسر) = 2 نفر تحت تکفل
- محاسبه افزایش حق بیمه بابت افراد تحت تکفل: (2 نفر تحت تکفل × 10%) = 20%
- محاسبه نرخ نهایی بیمه بیکاری: (55% + 20%) = 75%
- محاسبه مبلغ نهایی بیمه بیکاری: (10,000,000 تومان × 75%) = 7,500,000 تومان
پس با توجه به این مثال، آقای علی ماهانه مبلغ 7,500,000 تومان بیمه بیکاری دریافت خواهد کرد.
شرایط دریافت بیمه بیکاری
شرایط خاصی برای دریافت بیمه بیکاری وجود داره. پس هر کسی که شغلش رو از دست میده، به طور خودکار مشمول دریافت این مستمری نمیشه. در ادامه به مهم‌ترین شرایط دریافت بیمه بیکاری اشاره می‌کنیم:
- سابقه بیمه پرداختی: حداقل باید 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی داشته باشین.
- سابقه کار در آخرین کارگاه: در آخرین کارگاهی که مشغول به کار بودین، حداقل باید یک سال سابقه بیمه پرداختی داشته باشین.
- ارادی بودن بیکاری (غیر ارادی بودن بیکاری): یعنی اینکه اخراج شده باشین یا اینکه به دلیل اتمام قرارداد و یا موارد دیگه ای غیر از استعفا، شغل خودتون رو از دست داده باشین. تشخیص ارادی یا غیرارادی بودن بیکاری بر عهده کمیسیون خاص در سازمان تامین اجتماعیه.
- آمادگی برای اشتغال به کار: بعد از بیکار شدن، باید آمادگی خودتون رو برای شروع کار جدید به مراکز کاریابی اعلام کنین.
- عدم دریافت مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی: افرادی که مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی دریافت می‌کنن، مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شوند.
- تابعیت ایرانی: صرفا اتباع ایرانی می‌تونن از بیمه بیکاری استفاده کنن.
نکته مهم: در نظر داشته باشین که شرایط ذکر شده ممکنه در طول زمان تغییر کنن. پس بهتره قبل از اقدام برای دریافت بیمه بیکاری، حتما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی یا برقراری تماس با آنها، از آخرین شرایط و ضوابط مطلع بشین.
مدارک لازم برای تقاضای بیمه بیکاری
بعد از اینکه شرایط دریافت بیمه بیکاری رو بررسی کردین و دیدین که واجد شرایط هستین، لازمه مدارکی رو برای تشکیل پرونده به سازمان تامین اجتماعی ارائه بدین. این مدارک عبارتند از:
- فرم درخواست برقراری بیمه بیکاری (قابل دریافت از شعب تامین اجتماعی)
- دفترچه بیمه تامین اجتماعی
- آخرین حکم کارگزینی یا نامه پایان کار
- معرفی نامه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی بر بیکار شدن
- شناسنامه و کارت ملی
- کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (برای آقایان)
توجه: ممکنه در شرایط خاص، مدارک دیگری هم از شما خواسته بشه. پس بهتره قبل از مراجعه به شعبه، با اونها تماس بگیرین و از لیست کامل مدارک مورد نیاز مطلع بشین.
مدت زمان دریافت بیمه بیکاری
اینکه شما تا چه مدت میتونین از بیمه بیکاری استفاده کنین، به سابقه پرداخت حق بیمه‌تون بستگی داره. جدول زیر به طور خلاصه این مدت زمان رو برای افراد مجرد و متاهل نشون میده:
| سابقه پرداخت حق بیمه (سال) | مدت زمان دریافت بیمه بیکاری (ماه) برای افراد مجرد | مدت زمان دریافت بیمه بیکاری (ماه) برای افراد متاهل |
|---|---|---|
| کمتر از یک سال | مشمول دریافت نمی‌شوند | مشمول دریافت نمی‌شوند |
| 1 سال | 6 ماه | 12 ماه |
| 2 سال | 12 ماه | 18 ماه |
| 3 سال به بالا | 18 ماه | 24 ماه |
نکته مهم: در نظر داشته باشین که برای اینکه بتونین از حداکثر زمان دریافت بیمه بیکاری استفاده کنین، لازمه در طول دوران بیمه‌تون، حق بیمه رو به طور کامل و بدون وقفه پرداخت کرده باشین.
مراحل دریافت بیمه بیکاری
حالا که با نحوه محاسبه بیمه بیکاری و شرایط دریافتش آشنا شدین، میتونین مراحل زیر رو برای گرفتن بیمه بیکاری طی کنین:
- مراجعه به واحد کار و امور اجتماعی محل سکونت: در اولین قدم باید به واحد کار و امور اجتماعی محل سکونت خودتون مراجعه کنین و معرفی نامه‌ای برای بیکاری دریافت کنین.
- ** مراجعه به شعبه تامین اجتماعی:** با در دست داشتن معرفی نامه، به شعبه تامین اجتماعی که در اونجا پرونده دارین مراجعه کنین.
- تشکیل پرونده: مدارک لازم رو که در بخش قبلی بهشون اشاره کردیم، به همراه معرفی نامه به شعبه تامین اجتماعی تحویل بدین.
- بررسی پرونده: بعد از تحویل مدارک، کارشناسان سازمان تامین اجتماعی پرونده شما رو بررسی می‌کنن و واجد شرایط بودن شما رو برای دریافت بیمه بیکاری تایید می‌کنن.
- اعلام آمادگی برای کار: بعد از تایید نهایی، باید آمادگی خودتون رو برای شروع به کار جدید به مراکز کاریابی اعلام کنین.
- دریافت بیمه بیکاری: بعد از طی کردن مراحل بالا، در صورت تایید نهایی، سازمان تامین اجتماعی به طور ماهانه مبلغ بیمه بیکاری رو به حساب بانکی که اعلام کردین واریز میکنه.
نتیجه گیری
بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های مهم سازمان تامین اجتماعی از کارگرانی هست که به طور غیرارادی شغل خودشون رو از دست می‌دن. با دونستن شرایط دریافت و نحوه محاسبه بیمه بیکاری، میتونین در شرایط سخت بیکاری، از این حق و مزیت قانونی استفاده کنین. در نظر داشته باشین که اطلاعات ذکر شده در این مقاله جنبه اطلاع رسانی داره و برای اطلاع از آخرین قوانین و شرایط دریافت بیمه بیکاری، حتما به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنین یا با اونها تماس بگیرین.
